Vous êtes ici ›Home› Dossiers
DE VEILIGHEID VAN MOTORRIJDERS: RESULTATEN VAN HET MAIDS ONDERZOEK (JANUARI 2005)
Motorrijders zijn kwetsbaar in het verkeer. Het aantal verkeersslachtoffers bij motorrijders daalt bovendien niet zoals bij andere bestuurders. Dat is het gevolg van de steeds grotere populariteit van het motorrijden. Uit het grootschalige MAIDS-onderzoek van ACEM, de Europese motorconstructeursvereniging, blijkt immers dat heel wat motorongevallen gebeuren omdat andere weggebruikers te weinig oog hebben voor gemotoriseerde tweewielers. In dit artikel lichten wij de belangrijkste bevindingen van het MAIDS-onderzoek toe.
MAIDS
De motorindustrie in Europa steunt het initiatief van de Europese Commissie
om 25.000 verkeersslachtoffers te sparen tegen 2010. Daarom kondigt ACEM een
strategie aan om het aantal slachtoffers terug te dringen. Aan dit actieplan
is het onderzoek MAIDS (Motorcycle Accident In-Depth Study) voorafgegaan. FEBIAC
wil als lid van ACEM dit plan ondersteunen en de actiepunten in België
realiseren. Want hoewel motorrijders een van de meest kwetsbare weggebruikers
zijn, leveren ze een waardevolle bijdrage voor de individuele mobiliteit en
een gepast antwoord op fileproblemen. De MAIDS-studie over motor- en bromfietsongevallen
werd uitgevoerd in de periode 1999-2000 in Frankrijk, Duitsland, Italië,
Nederland en Spanje. In totaal werden 921 ongevallen ter plekke onderzocht op
zo’n 2000 variabelen. Ongevallen werden gereconstrueerd, getuigen ondervraagd,
voertuigen onderzocht en medische gegevens geanalyseerd.
De belangrijkste onderzoeksresultaten uit MAIDS:
- de oorzaak van 50% van de motorongevallen ligt bij een menselijke fout.
De belangrijkste factor (70%) is het niet of te laat opmerken van de motorrijder.
De oorzaken hiervan zijn een gebrek aan aandacht van de automobilist, hindernissen
die het zicht tijdelijk belemmeren en de beperkte omvang van een motor, waardoor
deze minder opvalt;
- de snelheid, zowel vóór het ongeval als bij impact, ligt meestal
(70%) beneden de 50 km/u. Er zijn relatief weinig ongevallen waarbij overdreven
snelheid een element was in de oorzaak van het ongeval; slechts 18% van de
ongevallen gebeurt tegen een snelheid die beduidend lager of hoger ligt dan
de snelheid van het omringende verkeer;
- bij ongevallen komen aanrijdingen met personenwagens het meest voor (60%).
Een tweede belangrijke oorzaak is de wegeninfrastructuur, hetzij bij ongevallen
waarbij alleen de motorrijder is betrokken, of bij een poging om een aanrijding
met een ander voertuig te vermijden;
- voorafgaand aan het ongeval probeert 73% van de motorrijders een uitwijkingsmanoeuvre
te maken; maar 32% van hen verliest daarbij de controle over het voertuig;
- de meeste ongevallen gebeuren in een stedelijke omgeving;
- wie een motorfiets bestuurt, zonder over een specifiek rijbewijs daarvoor
te beschikken, heeft een grotere kans op een ongeval;
- ongevallen waarbij motorrijders tegen vangrails terecht komen, zijn beperkt
in aantal maar zijn een belangrijke aanleiding voor zware verwondingen, zowel
aan de benen, de nek als het hoofd.
Het volledige MAIDS-verslag is te vinden op http://maids.acembike.org.
Plan for Action
De Europese motorindustrie schuift de volgende actiepunten naar voren, gebaseerd
op een analyse van de MAIDS-studie.
Opleiding
Uit MAIDS blijkt dat er geen significante verschillen zijn tussen de landen
die wel, en de lidstaten die geen toegang hebben op lagere leeftijden voor scooters
en lichte motorfietsen. Rijders die ervaring verwerven en training volgen, zijn
minder bij ongevallen betrokken. Jongeren (14-17 jaar) zijn ondervertegenwoordigd
in de ongevallen en daarmee is aangetoond dat leeftijd geen wezenlijke rol speelt
bij ongevallen.
Conclusie: een stapsgewijs rijbewijssysteem met voldoende opvoeding en training
creëert de beste voorwaarden voor een verbetering van de verkeersveiligheid.
ACEM is dan ook een sterke voorstander van dit stapsgewijze systeem, zoals ook
opgetekend in de huidige Europese Richtlijn 91/439EC en geamendeerd door de
Richtlijn 2000/56/EC. Momenteel ligt een nieuwe Richtlijn op de tafel die een
stap terug zou zetten.
70% van de motorrijders probeert een ongeval te voorkomen door uit te wijken,
maar 32% verliest daarbij de controle over het stuur. Daarom promoot ACEM de
introductie van bijkomende voorwaarden in het praktisch examen voor het rijbewijs.
De kandidaat-motorrijder moet in staat zijn risico’s adequaat in te schatten
en de controle over het voertuig kunnen behouden bij het uitvoeren van noodmanoeuvres.
Sensibilisering
De meeste andere weggebruikers begrijpen onvoldoende hoe motorrijders
hun motorfiets besturen en dat motorrijders moeilijker een noodstop of uitwijkingsmanoeuvre
kunnen maken. Daarom zal de motorindustrie steun verlenen aan bewustmakingscampagnes
gericht op automobilisten. FEBIAC nam in België al het voortouw met de
ondersteuning van de folder 'Automobilist, ken je de motorrijders?'.
Zichtbaarheid
Zichtbaar zijn en opgemerkt worden, is misschien wel de belangrijkste
factor om ongevallen te voorkomen. Daarom heeft de motorindustrie zich geëngageerd
tot:
- de vrijwillige introductie van AHO (Automatic Head-lamp On) bij nieuwe motorfietsen
sinds 2003;
- een onderzoeksprogramma om de verlichting van motorfietsen te verbeteren:
beter zien en beter gezien worden;
- onderzoek naar 'intelligente systemen' die ervoor zorgen dat motorfietsen
en andere weggebruikers elkaar sneller opmerken.
Remsystemen en stabiliteit
De Europese constructeurs van motorfietsen gaan het engagement aan om
progressief meer tweewielers met geavanceerde remsystemen (ABS, systemen die
de remkracht over de beide wielen verdelen) op de markt te brengen, zodat tegen
2010 de meerderheid van de nieuwe motorfietsen zo’n remsysteem heeft,
of minstens als optie te verkrijgen is.
Passieve veiligheid
De fabrikanten van helmen en motorfietsen zijn bereid campagnes te ondersteunen
die wijzen op een correct vastmaken van de helm en op het belang van een volledige
motoruitrusting te dragen. MAIDS toont immers aan dat 9% van de motorrijders
z’n helm verliest bij een ongeval. Het is ook duidelijk dat gepaste kleding
de gevolgen van een ongeval kan beperken. Ook het onderzoek naar de haalbaarheid
van airbagsystemen gaat voort. In het kader van het e-Safety Forum wordt onderzocht
wat het potentieel is van systemen die een noodoproep verzenden bij een ongeval.
Zo’n systeem kan mogelijk de cruciale tijd verkorten die verloopt tussen
het ongeval en de aankomst van de hulpdiensten.
Infrastructuur
MAIDS toont aan dat objecten langs de kant van de weg het zicht van de
motorrijder of van de automobilist kunnen hinderen en hierdoor aan de basis
kunnen liggen van een ongeval. Ook tekortkomingen bij wegenonderhoud zijn gevaarlijk,
hoewel geen hoofdoorzaak van ongevallen.
Febiac en MotorCycle Council werken met het BIVV samen aan een handleiding
voor ingenieurs en wegbeheerders met een bundeling van alle informatie over
het veilig aanleggen van wegen in functie van een maximale veiligheid voor motorrijders.