Vous êtes ici ›Home› Dossiers
VOORTGEZETTE RIJOPLEIDING VERDIENT EEN ZETJE (NOVEMBER 2004)
België heeft zich tot doel gesteld het aantal verkeersdoden op minder dan een decennium tijd te halveren. Deze ambitieuze maar terechte doelstelling vereist het volledig herdenken van de verkeersveiligheidspolitiek; zowel van het verkeerstoezicht en de handhaving, de lay-out en kwaliteit van ons wegennet als van de sensibilisering en educatie van de weggebruikers.
Dat laatste aspect
is trouwens terug te vinden in het nieuwe Vlaamse regeerakkoord. Dat spreekt
over het stroomlijnen van bestaande initiatieven op het vlak van verkeersopvoeding
en het nemen van initiatieven die defensief rijgedrag bevorderen.
Om deze doelstellingen te verwezenlijken dient er gewerkt te worden aan een
verbetering van de rijopleiding. FEBIAC is er van overtuigd dat ook voor meer
ervaren chauffeurs een opfrissing van de vaardigheden en een bijsturing door
middel van voortgezette rijopleidingen een grote stap vooruit naar een veiliger
verkeer betekent. In dit stukje belichten wij de evolutie van voortgezette rijopleidingen
voor niet-beroepschauffeurs en hun impact op de verhoging van de verkeersveiligheid.
Van slip naar anti-slip
Er is in pakweg 10 jaar tijd veel veranderd in de wereld van de voortgezette
rijopleidingen. Vroeger was het gros van de opleidingen erop gericht de wagen
onder controle te houden of opnieuw op het goede spoor te brengen bij een slip.
Dat is blijven doorleven in de benaming: voortgezette rijopleidingen worden
vandaag nog vaak slipcursussen genoemd. Het objectief is tegenwoordig echter
sterk veranderd: slipcursussen zijn ”antislipcursussen” geworden.
Het accent is bij de meeste trainingen en opleidingscentra volledig komen te
liggen op het vermijden van controleverlies; op het laten ervaren hoe onbeheersbaar
de krachten zijn die op een voertuig kunnen inwerken, en hoe de condities waarin
die krachten een rol gaan spelen, zijn te herkennen en te vermijden. Het aspect
sensatie, dat vroeger onmiskenbaar aanwezig was, heeft plaats geruimd voor een
preventieve en defensieve aanpak.
Theoretische onderbouw en bijkomende voordelen
De evolutie naar het herkennen en voorkomen van gevaarlijke en moeilijk controleerbare
situaties heeft met zich mee gebracht dat in voortgezette rijopleidingen het
theoretische aspect van de opleiding aan belang wint. Het lesonderdeel theorie
heeft het aanleren van mentale, theoretische en technische vaardigheden tot
doel. Vaak wordt tevens getracht asociaal rijgedrag te duiden en de cursisten
te overtuigen zich hier niet aan te bezondigen. Zij krijgen ook mee dat veilig
niet per se langzaam betekent en dat defensief rijgedrag kostenbesparend en
levensreddend werkt en bovendien meer rust geeft tijdens het rijden.
De reguliere versus de voortgezette rijopleiding
De verschillen tussen een voortgezette rijopleiding en een reguliere opleiding
zijn onmiskenbaar. Waar de eigenlijke rijopleiding tot eerste doel heeft de
cursist een rijbewijs te bezorgen, is de voortgezette rijopleiding gericht op
(vaak leergierige) volwassenen die uit eigen initiatief hun rijvaardigheid willen
verbeteren. Dit verschil vertaalt zich ook in het opzet, de aanpak en de inhoud
van de opleiding. Bij de rijlessen voor het behalen van het rijbewijs is de
taak van de lesgever vooral gericht op het corrigeren van fouten; bij de voortgezette
opleidingen wordt er meer gedemonstreerd, meer gemotiveerd en is er een zeer
direct verband tussen de eigen rijervaring en de aspecten van veilig rijden
die in de voortgezette cursus aan bod komen.
Misschien nog belangrijker is de extra aandacht die gaat naar de verkeersmentaliteit
van de deelnemers. FEBIAC is ervan overtuigd dat in de eerste plaats dit aspect
in veel sterkere mate ook in de reguliere rijopleiding zou moeten opgenomen
worden. Het besef dat je als chauffeur een verantwoordelijkheid hebt voor je
eigen veiligheid en die van andere weggebruikers, is essentieel om tot die veel
besproken mentaliteitswijziging in het verkeer te komen.
Positief effect op de verkeersveiligheid
Voortgezette rijopleidingen hebben een onmiskenbaar positief effect op de veiligheid
in het verkeer van de cursist én van de andere weggebruikers. De zwaktes
van het systeem van vrijwillige voortgezette rijopleidingen zijn dubbel: enerzijds
nemen nog te weinig chauffeurs het initiatief om dergelijke opleidingen te volgen;
anderzijds is de duur van de opleiding vaak beperkt tot één dag,
waardoor het duurzaam aanleren van nieuwe en veilige gedragsautomatismen beperkt
is. Slechts een deel van het volledige rijproces passeert de revue en kan worden
bijgestuurd. FEBIAC ijvert daarom voor incentives voor voortgezette rijopleidingen.
De overheid moet middelen vrijmaken om kwalitatief hoogstaande voortgezette
rijopleidingen te promoten en chauffeurs te mobiliseren om zulke opleidingen
te volgen. Op fiscaal vlak kan een verlaging van het BTW-tarief de drempel verlagen.
Tenslotte zou ook de verzekeringssector aangezet moeten worden om het positieve
effect van deze rijopleidingen te vertalen in (financiële) voordelen voor
de verzekerde.
De voortgezette rijopleidingen die vandaag de dag georganiseerd worden, leggen
de klemtoon op defensief en anticiperend rijden en op het aanleren van veilige
gedragsautomatismen. Aan de positieve invloed ervan op de verkeersveiligheid
wordt niet meer getwijfeld. De zwakte van het systeem ligt in het feit dat nog
te weinig chauffeurs het initiatief nemen om vrijwillig een voortgezette rijopleiding
te volgen. De overheid kan daar mee aan verhelpen door informatiecampagnes op
te zetten of te ondersteunen en door incentives uit te werken die het aantal
deelnemers aan voortgezette rijopleidingen helpen verhogen. Om te slagen in
de doelstelling om de verkeersveiligheid te verdubbelen, moeten zoveel mogelijk
weggebruikers ervan overtuigd worden dat hun rijvaardigheden en hun rijgedrag
bepalend zijn voor een veilig verkeer. Naast de verbetering van de reguliere
rijopleiding en het voeren van sensibilserings- en informatiecampagnes omtrent
verkeersveiligheid is het ondersteunen van kwalitatief hoogstaande voortgezette
rijopleidingen een doeltreffende manier om de verkeersonveiligheid duurzaam
aan te pakken.
‘’Voortgezette rijopleiding focust op veilig
en defensief rijgedrag; in gewone rijlessen is dat aspect nog onvoldoende aanwezig.’’